De nieuwe generatie in de tuinbouw is klaar om de wereld te veroveren. Of te verbeteren, als het aan hun ligt. Wat drijft deze jongere generatie? Wat vinden zij belangrijk en wat zoeken zij in hun toekomstige baan in de tuinbouw?
We vroegen studenten van de HAS Hogeschool in Den Bosch naar hun dromen en ambities. Zij wierpen een interessant licht op de toekomst van de tuinbouw!
Maak kennis met
de nieuwe generatie
tuinbouw-professionals
(23), Duitsland, vierdejaarsstudent Horticulture & Business Management
Focus: voorbereiden op het overnemen van het tuinbouwbedrijf van zijn vader
Marcel Bongartz
Ik denk dat marketing automation, deep learning en kunstmatige intelligentie onderdeel zijn van onze toekomstige tuinbouw
Marcel Bongartz is vastberaden om het tuinbouwbedrijf van zijn vader, met zo'n 70 werknemers, over te nemen. Marcel: “Toen ik had besloten dat ik het familiebedrijf wilde gaan runnen, ging ik in de sector werken. En wat ik leuk vind aan studeren aan de HAS is dat je echt bij bedrijven meewerkt, zodat je je kennis direct kunt toepassen.”
lees meer
Ik streef naar
perfecte planten
(20), Nederland, tweedejaarsstudent Horticulture & Business Management
Focus: onderzoek naar ontwikkeling en innovatie
Harmke Broekhuis is tweedejaars Horticulture & Business Management aan de HAS Hogeschool. Na het aoc en een mbo-opleiding in de tuinbouw realiseerde ze zich tijdens haar bijbaan bij een potplantenkweker dat ze haar kennis verder wilde uitbreiden. Harmke: “Met meststoffen, groeiversterkers en bodemverbeteraars kun je 95% van je kweekdoelen bereiken. Maar ik wil weten hoe je 100% van je doelen behaalt. Ik streef naar perfecte planten.”
lees meer
(22), Venezuela, vierdejaars Horticulture & Business Management
Focus: Venezuela helpen opbouwen door haar kennis te delen
Soleil Mora Garcia
Het is mijn droom om met mijn kennis terug te gaan naar Venezuela en te helpen om de sector opnieuw te ontwikkelen.
“Ik hoorde voor het eerst van de HAS Hogeschool toen ik in Costa Rica woonde”, zegt Soleil. “Nederland is een grote speler op het gebied van plantenveredeling en hier zitten veel grote bedrijven. Ik vind het ook leuk dat mijn studie zoveel verschillende perspectieven op tuinbouw biedt. Onderzoekers zijn bijvoorbeeld erg gericht op de details en hoe de plant het beste kan groeien.
lees meer
lees meer
Ik zie mezelf werken aan de zakelijke kant van de tuinbouw
Violeta Angelova
(27), Bulgarije, vierdejaars Horticulture & Business Management
Focus: nieuwe concepten en businessmodellen ontwikkelen voor de tuinbouwsector
Violeta Angelova is geboren in Bulgarije en woont sinds haar studie aan de HAS in Nederland. Ze is met name geïnteresseerd in de bedrijfsmatige kant van haar studie. Violeta: “De nieuwe mogelijkheden voor marketing zijn belangrijk. Om met klanten te communiceren en in te spelen op veranderend gedrag, vooral nu tijdens de coronacrisis, moeten we gebruikmaken van online marketing en e-commerce in onze tuinbouwbedrijven.”
Over de HAS
De HAS Hogeschool is gespecialiseerd in tuinbouw, agri-food en leefomgeving. De hogeschool heeft twee locaties in Nederland en verwelkomt studenten van over de hele wereld. Zo'n 3700 studenten studeren een van de 13 studierichtingen, waaronder een speciaal programma voor ondernemerschap. Daarnaast zijn er elk jaar meer dan 500 studenten voor verschillende bedrijfscursussen en trainingen. Als expertisecentrum legt de HAS Hogeschool de focus op onderzoek, advies en productontwikkeling, zowel in Nederland als in het buitenland.
SCROLL NAAR BENEDEN
Maak kennis met
de nieuwe generatie
tuinbouw-professionals
Ik streef naar
perfecte planten
(20), Nederland, tweedejaarsstudent Horticulture & Business Management
Focus: onderzoek naar ontwikkeling en innovatie
Harmke Broekhuis is tweedejaars Horticulture & Business Management aan de HAS Hogeschool. Na het aoc en een mbo-opleiding in de tuinbouw realiseerde ze zich tijdens haar bijbaan bij een potplantenkweker dat ze haar kennis verder wilde uitbreiden. Harmke: “Met meststoffen, groeiversterkers en bodemverbeteraars kun je 95% van je kweekdoelen bereiken. Maar ik wil weten hoe je 100% van je doelen behaalt. Ik streef naar perfecte planten.”
Ik denk dat marketing automation, deep learning en kunstmatige intelligentie onderdeel zijn van onze toekomstige tuinbouw
Marcel Bongartz
(23), Duitsland, vierdejaarsstudent Horticulture & Business Management
Focus: voorbereiden op het overnemen van het tuinbouwbedrijf van zijn vader
Marcel Bongartz is vastberaden om het tuinbouwbedrijf van zijn vader, met zo'n 70 werknemers, over te nemen. Marcel: “Toen ik had besloten dat ik het familiebedrijf wilde gaan runnen, ging ik in de sector werken. En wat ik leuk vind aan studeren aan de HAS is dat je echt bij bedrijven meewerkt, zodat je je kennis direct kunt toepassen.”
Ik wil mijn bedrijf laten bloeien met alle kennis die ik opdoe
Brecht Tielemans
(23), Nederland, ondernemer, vierdejaarsstudent Horticulture & Arable Farming
Focus: nam samen met zijn jongere broer het bedrijf van zijn oom over
Brecht Tielemans studeert over een paar maanden af en nam kortgeleden samen met zijn jongere broer de kwekerij van zijn oom over. Brecht: “Mijn studie gaat zowel over planten als bedrijfskunde. Na mijn stage in Australië heb ik een minor bedrijfskunde gedaan om het bedrijfsplan voor de overname te kunnen opstellen. Ik was er klaar voor.”
Ik wil onze kennis over biologische bestrijding en duurzaamheid over de hele wereld delen
Nick Vos
(22), Nederland, tweedejaars Horticulture & Business Management
Focus: biologische bestrijding
Nick Vos wist op de middelbare school al dat hij zich wilde specialiseren in bestrijding. “Ik vind het leuk om problemen op te lossen”, zegt hij. “De problemen en de juiste aanpak zijn per plant en per groeifase verschillend.
Ik zie mezelf werken aan de zakelijke kant van de tuinbouw
Violeta Angelova
(27), Bulgarije, vierdejaars Horticulture & Business Management
Focus: nieuwe concepten en businessmodellen ontwikkelen voor de tuinbouwsector
Violeta Angelova is geboren in Bulgarije en woont sinds haar studie aan de HAS in Nederland. Ze is met name geïnteresseerd in de bedrijfsmatige kant van haar studie. Violeta: “De nieuwe mogelijkheden voor marketing zijn belangrijk. Om met klanten te communiceren en in te spelen op veranderend gedrag, vooral nu tijdens de coronacrisis, moeten we gebruikmaken van online marketing en e-commerce in onze tuinbouwbedrijven.”
Ik wil werken bij een bedrijf dat investeert in innovatie
Krijn Overbeeke
(19), Nederland, tweedejaars Horticulture & Arable Farming
Focus: kweker bij een innovatieve kwekerij
Krijn benadert problemen met een praktische hands-on aanpak. Hij is een harde werker en ziet zichzelf als kweker of voorman bij een innovatief bedrijf met een klein team. “Ik wil werken bij een bedrijf dat investeert in innovatie, zoals druppelirrigatie. Veel boomkwekerijen werken daar nog niet mee, maar het bespaart 70% water, verkleint de kans op schimmels en beperkt daarmee het gebruik van chemicaliën.”
Ik wil ze het verhaal achter de bloemen en planten vertellen
Dean Zuidgeest
(23), Nederland, vierdejaars Horticulture & Business Management
Focus: zijn eigen kurkumakwekerij opzetten en rechtstreeks aan klanten verkopen
Dean Zuidgeest zit in zijn vierde jaar en is bezig een eigen bedrijf op te richten. De appel valt niet ver van de boom: zijn vader heeft een kurkumakwekerij. Dean: “Ik weet nog niet zeker of ik uiteindelijk het bedrijf van mijn vader wil overnemen. Voor nu wil ik me op mijn eigen bedrijf richten. In plaats van werken met een supply chain, verkoop ik mijn producten liever rechtstreeks aan de klant.
Tijdens haar studie leerde Harmke dat ze niet zozeer geïnteresseerd was in de marketing- en bedrijfskant van de tuinbouw, maar dat haar hart sneller gaat kloppen van onderzoek naar innovatie en ontwikkeling. “Er zijn zoveel interessante ontwikkelingen in onze sector. Hydroponics, planten veredelen via weefselkweek en kweken onder (gekleurde) ledlampen. Hier aan de HAS onderzoeken we bijvoorbeeld hoe processen in de planten reageren op verschillende kleuren lampen. Heel interessant.”
“Na mijn studie wil ik een master doen om me verder te specialiseren in plantenontwikkeling en innovatie. Later zie ik mezelf werken als onderzoeker of bij een vooruitstrevend bedrijf. Verantwoordelijkheid, vertrouwen, innovatie en teamwork zijn voor mij belangrijk.”
Hij maakt al aantekeningen over wat hij in zijn vader’s bedrijf wil verbeteren: “Het bedrijf moet digitaliseren. Ik denk dat de tuinbouwsector in het algemeen wat achterloopt als het aankomt op digitalisering. Ik zou graag experts erbij betrekken om het verkoopproces te verbeteren, vooral online. Ik denk dat marketing automation, deep learning en kunstmatige intelligentie belangrijke innovaties zijn die horen bij onze toekomstige tuinbouw.”
“Ik wil ook anders leiding gaan geven in het bedrijf. Het is mijn droom om mensen aan te nemen vanwege hun persoonlijke waarden, en niet vanwege hun expertise. Vaardigheden kun je leren, maar om in het bedrijf en in het team te passen, moet je dezelfde waarden hebben. Ik wil mensen helpen om de beste versie van zichzelf te worden in het bedrijf.”
De vader van Marcel begrijpt dat hij deze veranderingen wil doorvoeren en stimuleert hem daarin. Marcel: “Hij begrijpt het, omdat hij ook het bedrijf van zijn vader heeft overgenomen. Het is belangrijk dat er meer jonge mensen leren hoe interessant onze sector is. Daarom kunnen we niet zonder online marketing en social media. Dat kan het imago van onze sector veranderen. Weg met het idee dat we allemaal op het land werken met een strohoed op en spitvork in de hand.”
Het runnen van een eigen bedrijf is voor Brecht niet helemaal nieuw; zijn ouders hebben een aspergekwekerij. “Mijn broer en ik hebben al vroeg geleerd om onze verantwoordelijkheid te nemen. We zijn altijd betrokken geweest bij de aspergekwekerij van onze ouders. Het probleem is alleen dat zowel de aspergeteelt als de heesterkwekerij seizoensgebonden zijn en het moeilijk is om goed en loyaal personeel te vinden. We hebben besloten om deze twee kwekerijen te combineren, zodat we onze werknemers kunnen verzekeren van een jaarrond salaris. Onze medewerkers zijn heel waardevol voor ons. In de toekomst willen we het bedrijf van mijn ouders met het onze fuseren, maar we weten nog niet precies hoe.”
Brecht leert nog steeds veel van zijn oom, maar hij heeft al ideeën over wat hij wil veranderen. “We willen heesters blijven kweken, maar misschien wat nieuwe soorten introduceren. En mijn oom heeft een traditionelere kijk op het bedrijf, terwijl wij willen digitaliseren, gegevens verzamelen en deze gebruiken om berekende beslissingen te nemen over bijvoorbeeld plantengroei en voeding.”
Het werk van een adviseur voor biologische bestrijding is heel divers. Daarnaast dwingen de continu veranderende regels ons om alternatieven te vinden voor chemicaliën en ons te richten op preventie in plaats van bestrijding. Hygiëne en efficiënter kweken zijn bijvoorbeeld belangrijke elementen om schimmels, bacteriën en virussen te voorkomen. Maar ik denk niet dat pesticiden helemaal zullen verdwijnen. De klant wil gewassen van hoge kwaliteit, en om aan die vraag te voldoen moeten we chemicaliën gebruiken. Biologische behandelingen werken niet meteen en schakelen de plaag niet volledig uit, waardoor een plaag of ziekte nog steeds voor schade kan zorgen.”
Nick liep stage bij een chrysanthemumteler in Zuid-Afrika. Daar kreeg hij inspiratie voor zijn internationale ambitie. “Het is mijn doel om adviseur voor biologische bestrijding te worden, het liefst internationaal. Ik wil onze kennis over biologische oplossingen en duurzaamheid over de hele wereld delen. De verschillende uitdagingen in verschillende regio's vind ik ook interessant, maar uiteindelijk moeten we allemaal schoner en duurzamer gaan kweken, met minder chemicaliën. Deze doelen zijn niet aan één land gebonden, en ik wil helpen om ze wereldwijd te bereiken.”
Bulgarije staat bekend om de Bulgaarse Roos, die wordt gebruikt in etherische oliën en parfum. Toen Violeta naar Nederland kwam, was ze verbaasd dat de geur van bloemen hier niet zo belangrijk gevonden wordt. “In Bulgarije beoordelen we een bloem op de geur, maar hier gaat het meer over de houdbaarheid. Ik denk dat ik daarom zo van lavendel hou,” zegt ze lachend.
Wat de toekomst betreft heeft Violeta nog geen duidelijke richting voor ogen, maar wel heel veel ideeën. “Ik hou van nieuwe concepten. Tijdens de coronacrisis was er een initiatief waarbij klanten online verrassingsdozen met bloemen konden kopen. Dat waren afgekeurde potplanten, planten die niet door de kwaliteitscontrole kwamen. Maar er is nog steeds een markt voor, en de bloemen hoefden niet weggegooid te worden. Zoiets vind ik leuk. Dankzij zulke nieuwe, frisse initiatieven wordt onze sector ook aantrekkelijker voor jonge mensen. Ik zie mezelf werken aan de zakelijke kant van de tuinbouw. Misschien in de supply chain-planning of het vertalen van onderzoek naar concepten waar de markt om vraagt.”
Naast zijn studie werkt Krijn op een boomkwekerij. Krijn: “We krijgen volgend jaar een druppelsysteem. Ik hou van de variatie in mijn vak: problemen oplossen, altijd streven naar betere resultaten, het proces van snoeien en bemesten, enz. Elke dag zit vol verrassingen en uitdagingen, en in mijn studie leer ik heel veel over bijvoorbeeld plantenprocessen en interacties tussen planten en de bodem.”
Krijn snapt wel waarom de jongere generatie niet veel interesse heeft in een carrière in de tuinbouw. “Het is soms hard werken, en niet iedereen heeft zin om 's zomers dagen achter elkaar alleen maar te wieden. Maar er zijn veel interessante uitdagingen, en ik vind het het leukst om de verantwoordelijkheid te krijgen om planten op de beste manier te kweken. Ik hoop dat anderen dat ook zo zien.”
Ik hou van het contact en de feedback van klanten, en ik wil het verhaal achter de bloemen vertellen. Kurkumabloemen zijn heel speciaal. Ze geven elke dag een kleine bloem die tot wel 3 weken na afsnijden houdbaar is.” Deans start-up heet ‘Kurkuma Store’.
Dean is zonder twijfel een echte ondernemer die problemen omzet in kansen. Dean: “Aan het begin van de coronacrisis moesten we een groot deel van onze kurkumaproductie weggooien. Om de kwekers te helpen, heb ik een plantenmarkt opgezet. Kwekers konden zich online aanmelden en hun potplanten bij ons afleveren. Wij gaven deze dan aan vrijwilligers die ze vanuit hun eigen achtertuin verkochten. Bijna alle bloemen en planten waren uitverkocht, en het was leuk om te doen.”
Volgens Dean leeft bij tuinbouw nog steeds het beeld dat het hard werken is op het land. Maar dankzij online marketing, automatisering en andere ontwikkelingen is het tijd om dat beeld bij te stellen. Dean: “De sector is complex, interessant en multidisciplinair. Een groter tuinbouwbedrijf heeft ook marketeers en accountants nodig. Tegenwoordig ontwikkelen veel kwekers ook hun eigen producten, en innovaties zoals vertical farming trekken (internationale) studenten aan.
Over de HAS
De HAS Hogeschool is gespecialiseerd in tuinbouw, agri-food en leefomgeving. De hogeschool heeft twee locaties in Nederland en verwelkomt studenten van over de hele wereld. Zo'n 3700 studenten studeren een van de 13 studierichtingen, waaronder een speciaal programma voor ondernemerschap. Daarnaast zijn er elk jaar meer dan 500 studenten voor verschillende bedrijfscursussen en trainingen. Als expertisecentrum legt de HAS Hogeschool de focus op onderzoek, advies en productontwikkeling, zowel in Nederland als in het buitenland.
SCROLL NAAR BENEDEN
Soleil Mora Garcia
Het is mijn droom om met mijn kennis terug te gaan naar Venezuela en te helpen om de sector opnieuw te ontwikkelen.
(22), Venezuela, vierdejaars Horticulture & Business Management
Focus: Venezuela helpen opbouwen door haar kennis te delen
“Ik hoorde voor het eerst van de HAS Hogeschool toen ik in Costa Rica woonde”, zegt Soleil. “Nederland is een grote speler op het gebied van plantenveredeling en hier zitten veel grote bedrijven. Ik vind het ook leuk dat mijn studie zoveel verschillende perspectieven op tuinbouw biedt. Onderzoekers zijn bijvoorbeeld erg gericht op de details en hoe de plant het beste kan groeien.
De bedrijfskant van tuinbouw kijkt dan weer eerder naar de voordelen voor het bedrijf en de kosten. Dankzij de multidisciplinaire setting van mijn studie kan ik oplossingen zoeken waarbij al deze verschillende standpunten worden meegewogen.”
Soleil is geboren in Venezuela, een land dat momenteel gebukt gaat onder een politieke, economische en humanitaire crisis. De productie en kwaliteit van gewassen in zowel de tuin- als akkerbouw is opnieuw afgenomen, en de wederopbouw van het land kan lang gaan duren. Soleil: “Het is mijn droom om met mijn kennis terug te gaan naar Venezuela en te helpen om de sector opnieuw te ontwikkelen. Zowel water als meststoffen zijn schaars, dus ik denk dat we ons bijvoorbeeld moeten richten op productie van verschillende soorten en genetica om de input te beperken en een hogere opbrengst te verkrijgen. Er is veel te doen. Een plant kweken is heel complex, een lastig karwei.”
Volgens Soleil is automatisering een van de belangrijkste ontwikkelingen in onze sector. “Er is een jaarlijkse wedstrijd waarin je tomaten moet kweken zonder menselijke ingrepen. Het gaat erom welke groep de hoogste opbrengst heeft. De robots en sensoren in de kas moeten al het werk doen!”